1930'larda iskorbüt hastalığının çaresi olarak keşfedilmesinden bu yana, C vitamininin cilt sağlığındaki rolü hakkındaki araştırmalar devam ediyor.
C vitamininin, cilt sağlığı üzerinde gerçekten de önemli etkileri bulunuyor. Özellikle güneşli yaz günlerinde UV ışınlarına artan maruziyet cildimize zarar veriyor. C vitamini, antioksidan aktivitesi sayesinde UV ışınlarına karşı koruyucu olarak hareket ediyor.
Biz de C vitamininin bu özelliğinden yola çıkarak cildimize olan faydalarını araştırdık…
UV Radyasyonu ve Zararları
Deri, vücuttaki en büyük organımız olup birçok işlevi bulunuyor. Temel rolü, mekanik ve kimyasal tehditlere, patojenlere, ultraviyole radyasyona ve su kaybına karşı koruma sağlayarak dış çevre ile vücut dokuları arasında adeta bir “kalkan” oluşturmak… Dış çevre ile sürekli temas halinde olan cildimiz diğer organlardan daha fazla tahrişe maruz kalıyor ve yıpranmanın gözle görülür belirtilerinin ilk ortaya çıktığı yer olarak dikkat çekiyor.
Cildin hem dış hem de daha alttaki katmanları kronik UV maruziyetine karşı oldukça hassas… Bu olumsuz durumdan en fazla, derinin alt katmanı olan dermisin hücre dışı matrisi etkileniyor. Deriye elastikliğini veren lifli, damar ve sinirleri içeren bir doku olan dermiste önemli bir kolajen kaybı meydana geliyor. Fotoyaşlanma sonucunda ciltte elastik lif proteinleri birikiyor ve bu da dermisi UV radyasyonuna karşı hassaslaştırıyor. Cildin dış tabakası olan epidermiste ise kahverengi lekeler (hiperpigmentasyon) meydana geliyor. Cildin UV radyasyonuna akut olarak maruz kalması güneş yanığına da neden oluyor, ciltte kızarıklık, şişme ve sıcaklık artışıyla kendini gösteren inflamatuar yanıt oluşabiliyor. Kısacası UV radyasyonuna uzun süreli kronik maruziyet, cilt yapısında önemli bozulmaya yol açıyor, cildin erken yaşlanmasına hatta cilt kanserinin gelişmesine neden olabiliyor.
UV ışınlarına karşı C vitamini
C vitamini, hem genel beden sağlığı hem de cilt sağlığı için oldukça önemli… Yalnızca UV ışınları değil, hava kirliliği ve sigara gibi dış stres faktörleri serbest radikaller oluşturuyor, bunlar da DNA’ya ve hücre zarına zarar verebiliyorlar. Cilt için yıpratıcı en önemli çevresel faktör ise güneşten gelen ultraviyole radyasyona kronik olarak maruz kalmak... UV radyasyonu, reaktif oksijen türlerinin üretimine neden olarak hücre dışı matris bileşenlerine zarar veriyor, hücrelerin hem yapısını hem de işlevini etkileyerek cilde zarar veriyor. C vitamini, antioksidan özelliği ile serbest radikallerin reaksiyona girmesini engelliyor.
C vitamininin, UV maruziyetinden kaynaklanan hasarı azalttığı yapılan çeşitli çalışmalarda tespit edilmiş… Koruma özelliğinin, C vitamininin antioksidan etkisi sayesinde olduğu biliniyor. Yine bazı çalışmalarda hem cilde dışarıdan uygulanan hem de beslenme ile C vitamini alımı ile bu etki doğrulanmış. Özellikle C ve E vitaminlerinin birlikte daha etkili olduğunu gösteren çalışmalar da var. 2003 yılında yapılan bir araştırmada, %15 L-askorbik asit (C vitamini) ve %1 alfa-tokoferol (E vitamini) içeren sulu çözelti domuz derisine 4 gün boyunca uygulanmış. Güneş simülatörü kullanılarak ışınlama yapılmış. Sonuçta çözeltinin, kızarıklık ve güneş yanığına karşı önemli koruma sağladığı, vitaminlerin birlikte kullanımının, tek başlarına olduklarından daha üstün bir etki yarattıkları görülmüş.
Normal cilt, diğer vücut dokularıyla karşılaştırılabilir seviyelerde ve kanda bulunan miktarın çok üzerinde, yüksek konsantrasyonlarda C vitamini içeriyor. UV radyasyonu, derinin üst tabakası epidermisteki C vitamini içeriğini tüketiyor. Bu durum, C vitamininin, UV radyasyonu ile oluşan serbest radikaller tarafından hedef alındığını gösteriyor.
2019 yılında yapılan bir çalışmada, cilde dışarıdan C vitamini uygulamasının, güneş hasarının neden olduğu cilt lekeleri üzerindeki etkisi incelenmiş. Araştırmacılar, 18-50 yaşları arasındaki Kafkasyalı ve Çinli insanları içeren, 2003-2016 yılları arasında yapılan 31 klinik çalışmayı analiz etmişler. Sonuçta C vitamininin, güneş hasarı belirtilerini önlemek için potansiyel olarak yararlı olabileceğini bulmuşlar.
İnsan vücudu C vitamini sentezleyemiyor, bu nedenle dışarıdan beslenme yolu ile alınması gerekiyor. Özellikle yeşil yapraklı sebzeler, narenciyeler, kivi, çilek gibi meyveler ve dolmalık biber C vitamini açısından oldukça zengin… Güneş ışınlarıyla daha fazla temasta bulunduğumuz yaz günlerinde artan C vitamini ihtiyacını daha çok sebze ve meyve tüketerek karşılayabiliriz.
Kombucha, probiyotik özelliğinin yanında iyi bir vitamin ve mineral kaynağı… B grubu vitaminler ve C vitamini de bunlar arasında yer alıyor. Fermentasyon süreci doğal bir antioksidan olan C vitamininin oluşmasını sağlıyor. Kombucha içerek cildinize destek olabilir, kombuchalı bakım ürünlerimizden cilt yapınıza uygun olanları deneyerek cildinize ihtiyaç duyacağı bakımı sağlayabilirsiniz…
Kaynaklar
/wp:paragraph wp:paragraphJuliet M. Pullar, Anitra C. Carr, and Margreet C. M. Vissers, “The Roles of Vitamin C in Skin Health”, Nutrients. 2017 Aug; 9(8): 866.
Jing-Yi Lin , M Angelica Selim, Christopher R Shea, James M Grichnik, Mostafa M Omar, Nancy A Monteiro-Riviere, Sheldon R Pinnell, UV photoprotection by combination topical antioxidants vitamin C and vitamin E, J Am Acad Dermatol, 2003 Jun;48(6):866-74.
Romain De Dormael, Philippe Bastien, Peggy Sextius, Audrey Gueniche, Daniel Ye, Christian Tran, Véronique Chevalier, Charles Gomes, Luc Souverain, Caroline Tricaud, Vitamin C Prevents Ultraviolet-induced Pigmentation in Healthy Volunteers: Bayesian Meta-analysis Results from 31 Randomized Controlled versus Vehicle Clinical Studies. J Clin Aesthet Dermatol. 2019 Feb; 12(2): E53–E59.
healthline.com