Bağırsaklarımız vücudumuzun en önemli organlarından biri… Hatta o kadar önemli ki “ikinci beyin” olarak da tanımlanıyor. Bağırsak, toplamda 100 trilyondan fazla sayıda, yüzlerce farklı mikroorganizma türü içeriyor.
Gıda teknolojilerindeki değişiklikler, değişen beslenme alışkanlıkları, toksinlere maruz kalma, antibiyotikler, sindirim sistemimizin dost bakterilerden mahrum kalmasına neden olabiliyor. Bağırsak mikrofloramızdaki bu değişim özellikle son yıllarda artış gösteren otoimmün hastalıklar, alerjik rahatsızlıklar, diyabet ve iltihabi bağırsak hastalıklarına davetiye çıkarıyor. Bağırsak mikoflorasında yaşanan bu dengesizlik obezite ile de ilişkilendiriliyor.
Probiyotik gıdalar, bağırsak florasını dost bakterilerle donatarak sindirim sistemini ve bağışıklığı güçlendiriyor, vücudun genel sağlığına önemli katkılar sağlıyor.
Probiyotiklerin kilo vermeye yardımcı olabileceğini, özellikle göbek çevresindeki yağların probiyotik besinler tüketerek azaltılabileceğini, kötü bağırsak sağlığının obezite ile bağlantılı olabileceğini gösteren çalışmalar var.
Konuya biraz yakından bakıp probiyotiklerin kilo kontrolüne nasıl etkide bulunduğunu birlikte görelim…
Probiyotiklerin çalışma mekanizması
Normal bir yaşam süresi boyunca insanın sindirim sisteminden 60 ton kadar gıda geçiyor, gerçekten inanılmaz bir rakam… Alınan bu katı ve sıvı gıdalar ile organizma için yararlı maddelerin yanı sıra zararlı kimyasal ajanlar, bakteriler, virüsler, mantarlar ve mayalar da vücuda giriyor.
Mide asidine ve safra tuzlarına karşı direnç göstererek ince bağırsağa ulaşan mikroorganizmaların ilk temas yüzeyi mukus tabakası oluyor. Probiyotik mikroorganizmaların ince bağırsaktan kayıp gitmemesi için mukus tabakasına ve epitel hücrelerine tutunması gerekiyor. Probiyotik mikroorganizmalar tutunmak için zararlı mikroorganizmalar ile yarışıyorlar. Bu tutunma sonucunda zararlı bakterilere karşı bağışıklık sistemi aktive ediliyor, ayrıca bu durum, zarar gören mukozanın tamir edilmesi için de oldukça önem taşıyor. Tutunmadan sonra bağırsak yüzeyinde çoğalan yararlı mikroorganizmalar, zararlı olanlara karşı bariyer oluşturuyor ve ürettikleri antimikrobiyal maddelerle bağırsak yüzeyini zararlı bakterilerin oluşturacağı hasardan koruyabiliyorlar. Ayrıca zararlı bakteriler için elverişli besinler probiyotik mikroorganizmalar tarafından tüketildiğinden patojenlerin yani zararlı mikroorganizmaların çoğalması önleniyor. Özetle daha sağlıklı bir bağırsak, daha iyi bir genel sağlık anlamına geliyor…
Konu ile ilgili yapılan araştırmalarda; daha sağlıklı bir yaşam sürmek, vücut direncini artırmak, bağırsak düzensizlikleri ile ve hastalıklarla mücadele etmek için faydalı mikroorganizma kaynağı probiyotik gıda tüketiminin gerekli olduğunun altı çiziliyor.
Kilo kontrol uzmanı: Lactobacillus ailesi
Araştırmalar Lactobacillus ailesinin bazı türlerinin kilo vermeye ve göbek çevresindeki yağları kaybetmeye yardımcı olabildiğini gösteriyor.
Lactobacillus fermentum ve Lactobacillus amylovorus'un etkilerini araştıran 2013 yılına ait bir çalışmada, belli bir sağlık problemi olmayan aşırı kilolu katılımcılara, 6 hafta boyunca bu bakteri suşunu içeren yoğurt yedirilmiş ve sonuçta vücut yağlarının %3-4’ünü kaybettikleri görülmüş.
Probiyotik bakterilerden Lactobacillus gasseri üzerinde yapılan çeşitli araştırmalarda ise kilo kaybı üzerinde umut verici sonuçlar elde edilmiş. Kemirgenler üzerinde yapılan çok sayıda çalışma, obeziteyi azaltıcı etkiye sahip olduğunu bulurken, büyük bağımsız çalışmalarda Lactobacillus gasseri suşlarının kullanıldığı bir beslenme şeklinin kilo azaltıcı ve anti-inflamatuar aktivite gösterdiği sonucuna da varılmış.
Önemli miktarda göbek yağı olan 210 kişi üzerinde yapılan bir çalışmada, 12 hafta boyunca Lactobacillus gasseri alan katılımcıların vücut ağırlığında, iç organ yağlarında, beden kitle indeksinde (BMI), bel ve kalça çevresinde azalma olduğu, göbek yağlarının ise %8,5 kadar eridiği görülmüş. Bununla birlikte, probiyotik almayı bırakan katılımcıların, 1 ay içinde göbek yağlarını geri kazandıkları da belirtiliyor.
İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, normal kilolu deneklerle obezlerin farklı bağırsak bakterilerine sahip olduklarını gösteriyor. Obez insanlarda daha az bakteri çeşitliliği olduğu, hatta obez katılımcılar arasında, bakteri çeşitliliği az olanların diğerlerine göre daha çok kilo alma eğilimi olduğu da tespit edilmiş.
Konu ile ilgili yapılan araştırmalar, bağırsak bakterilerinin vücut ağırlığının kontrolünde aktif bir rol oynayabileceği sonucuna varıyor.
Doğal probiyotik kaynakları
Geleneksel yöntemlerle üretilen ev yapımı fermente ürünler, probiyotiklerin en önemli kaynakları arasında yer alıyor. Bunlardan en bilineni yoğurt… Ayrıca kefir, lahana turşusu, kombucha, fermente peynirler, elma sirkesi, Uzakdoğu mutfağına ait kimchi, miso ve tempeh gibi yiyecekleri zengin probiyotik kaynakları olarak sayabiliriz.
Özetle bağırsaktaki bazı mikroorganizmalar, çeşitli mekanizmalar yoluyla kilo alımını ve yağ birikimini etkileme potansiyeline sahipler. Bize düşen, bağırsaklarımızdaki düzeni ve dengeyi bozmayacak ve iltihaplanmaya yol açmayacak bir beslenme düzenine geçmek… Rafine ürünlerden uzak durup fermente yiyecekler, sağlıklı yağlar ve liften zengin bir beslenme tarzı ile bağırsaklarımıza gerekli özeni gösterebilir, sağlığa olan faydaları nedeniyle bu geleneksel besinlerin öğünlerimizde daha fazla yer almalarına izin verebiliriz…
Bu günlerde kendimize yapabileceğimiz en büyük iyilik sağlığımıza yatırım yapmak… Özellikle bugünlerde bunun önemini daha da iyi anlıyoruz… Geleneksel yöntemlerle üretilmiş, özü bozulmayan, yararlı ne varsa diğerlerinden ayrıştırarak hayatımıza dahil etmemiz çok mühim… Mavili Kapı olarak hem kendimiz hem de sizler için, bu konuda elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz…
Kaynaklar:
● Emine Mine Çomak Göçer , Firuze Ergin, Ahmet Küçükçetin, “Sindirim Sistemi Modellerinde Probiyotik Mikroorganizmaların Canlılığı”, Akademik Gıda 14(2) (2016) 158-165.
● David S.H. Bell, “Changes seen in gut bacteria content and distribution with obesity: causation or association?”, Postgrad Med, 2015;127(8):863-8.
● R. Ferrarese, E.R. Ceresola, A. Preti, F. Canducci, “Probiotics, prebiotics and synbiotics for weight loss and metabolic syndrome in the microbiome era”, Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2018 Nov;22(21):7588-7605.
● Yukio Kadooka, Masao Sato, Akihiro Ogawa, Masaya Miyoshi, Hiroshi Uenishi, Hitomi Ogawa, Ken Ikuyama, Masatoyo Kagoshima, Takashi Tsuchida, “Effect of Lactobacillus gasseri SBT2055 in fermented milk on abdominal adiposity in adults in a randomised controlled trial”, Br J Nutr. 2013 Nov 14;110(9):1696-703.
● Jaclyn M.Omar, Yen-MingChan,.Mitchell L.Jones, SatyaPrakash, Peter J.H.Jones, “Lactobacillus fermentum and Lactobacillus amylovorus as probiotics alter body adiposity and gut microflora in healthy persons”, Journal of Functional Foods, Volume 5, Issue 1, January 2013, Pages 116-123.
● healthline.com
● medicalnewstoday.com