Pişik, küçük bebeklerde görülen en yaygın cilt hastalığı… Bebek bezi dermatiti olarak da biliniyor. Bebeklerde, bez bölgesinin tahriş olması sonucu ciltte kızarıklık ve kabartılar oluşuyor ve ilerleyen vakalarda bebeklerde ağrılı, kaşıntılı bir durum meydana geliyor.
Pişiğin, bebeklerin kabusu olmaması için dikkat edilmesi gereken noktaları sizlerle paylaşmak istedik…
Pişik ve nedenleri
Pişik ya da bebek bezi dermatiti, bebek bezi bölgesinin etrafındaki derinin inflamatuar bir reaksiyonu... Alt karın bölgesi ve sırt dahil, bezle en yakın temasta olan bölgeleri etkiliyor. Pişiğin en yaygın nedeni bez bölgesinin, idrar ve dışkı ile temas etmesi... Uzun süre idrara maruz kalmak sıcaklığı, nemi ve pH'ı artırıyor. Ayrıca, deriden ve dışkıdan gelen sindirim enzimleri, idrar ile birleşince tahrişi hızlandırabiliyor. Bir de üzerine cilt ve bebek bezi arasındaki sürtünme eklenince cilt bariyeri bozuluyor. Cildin geçirgenliğinin artması ve pH'ının değişmesi, onu mantar ve bakterilere açık hale getiriyor, ikincil enfeksiyon gerçekleştiğinde pişik daha da şiddetlenebiliyor. Bunun yanında bebeğin yaşı, sağlık durumu, kullanılan bezin türü, koruyucu kremin uygulanıp uygulanmaması, kullanılan temizleyiciler ve beslenme biçiminin de önemli olduğunu ekleyebiliriz.
Yaşamın ilk yılında tahıllara erken başlanması ve diyet değişikliğinin de döküntü oluşumunu hızlandırdığı görülmüş… Emzirilen bebeklerin dışkı pH'ı, formül mamayla beslenen bebeklere göre daha düşük bulunmuş, bunun da pişik oluşumunu önlemeye yardımcı olabildiği söyleniyor. Bebek bezleri de pişiğe neden olabiliyor. Kumaştan hazırlanan bebek bezleri ve tek kullanımlık bezler, en yaygın iki bez türü... Kumaş olanlar, yıkanabilir ve dolayısıyla ekonomik olmaları nedeniyle çok eski zamanlardan beri kullanılıyor. Bunların özellikle sıcak havalarda kullanım rahatlığı sağladığı, sık değiştirildiklerinde herhangi bir şikayete neden olmadıkları ifade ediliyor. Günümüzde ise çoğunlukla cildi uzun süre kuru tutabilmeleri ve kullanıldıktan sonra atılabilmeleri nedeniyle tek kullanımlık bezler tercih ediliyor. Bezlerin uzun süre değiştirilmemesi cilt iltihabı riskini artırıyor.
Yenidoğanlar ve bebekler, cildin tam olgunlaşmaması nedeniyle yüksek risk altında olup pişik en fazla 9 ila 12 aylık bebeklerde görülüyor. Kısacası bebekler, henüz gelişimini tamamlamamış epidermal cilt bariyeri nedeniyle yaşamlarının ilk yıllarında oldukça savunmasızlar…
Pişik nasıl önlenir?
Öncelikle hijyen, pişiğin önlenmesinde önemli bir husus... Bez bölgesinin uygun şekilde temizlenmesi, kirli bezin deri ile temasını azaltmak için özellikle dışkılamadan sonra bezin hemen değiştirilmesi gerekiyor.
Bebek bezi bölgesinin temizlenmesinde ise bazı noktalara dikkat edilmesi öneriliyor. Temizlik sırasında ılık su kullanmak, tahrişe neden olabilecek temizleyicilerden, alkol, parfüm gibi zararlı kimyasallar içeren temizleme mendillerinden de kaçınmak gerekiyor. Bez bölgesinin, pH değeri yüksek olan temizlik ürünleri ile yıkanması, cildin mikrobiyotasını değiştirebildiği gibi cildin kurumasına ve pul pul dökülmesine de neden olabiliyor. Cilt temizlendikten sonra bez bölgesinin yeterince hava alması ve mümkün olduğunca nemli bırakılmaması da pişik oluşumunu engellemeye yardımcı oluyor.
Banyo sırasında bebeklerin cildini tahriş edebilecek ürünlerden kaçınmak gerekiyor. Alkali değeri yüksek sabun ve temizleyiciler, bebeklerde cildin en dış tabakasındaki koruyucu bariyerin işlevini tehlikeye atabilecek şekilde cilt pH'ını yükseltebiliyor.
Pişiği engellemenin bir yolu da; pişik kremi ile cilt bariyerini desteklemekten geçiyor. Kremlerde petrol bazlı sentetik maddelerin, alkol, koruyucu gibi zararlı kimyasalların bulunmaması önemli… Doğal içerikli pişik kremleri, cildi destekleyici etkilerinin yanında cildin dışkı ve idrarla temasını da azaltıyor. Balmumu, iyi bir bariyer etkisi yaratıyor. Ayrıca zeytinyağı, shea yağı ve jojoba yağlarının da cildi onarıcı etkisi biliniyor. Kremi banyodan ve her bez değişiminden sonra ince bir tabaka halinde uygulamak yeterli görülüyor. Ayrıca eskiden büyüklerimizin kullandığı talk pudrası da tahriş edici etkisi nedeniyle kontakt dermatite neden olabileceği ve pişikleri kötüleştirebileceğinden kullanımı kesinlikle önerilmiyor.
Bebek cildi oldukça hassas ve narin bir yapıya sahip olduğundan özellikle ilk yıl daha dikkatli bir bakım gerektiriyor. Bebeğin hijyeninin sağlanması, temizliği ve bakımı sırasında yukarıdaki hususlara dikkat etmek pişik oluşumunu engellemeye yardımcı olacaktır.
Bebek bakımında en fazla ihtiyaç duyulan ürünlerden birinin de doğal içerikli ve etkili bir pişik kremi olduğunu gördük. Bundan yola çıkarak tamamen doğal bileşenlerden oluşan bir pişik kremi hazırladık. Anadolu’nun kadim bitkilerinden ve şifası kanıtlanmış doğal yağlardan hazırladığımız kremimiz cilt bariyerine destek olurken cildi nemlendiriyor ve rahat etmesini sağlıyor. Pişik kremimizin, nemlendirici ve onarıcı etkisi ile bebeklerin olduğu kadar tüm aile fertlerinin kullanımına uygun olduğunu da ekleyelim.
Kaynaklar
Biranjia-Hurdoyal, Pandamikum L, “A Study to Investigate the Prevalence of Nappy Rash among Babies Aged 0 to 36 Months Old in a Tropical Country”, Austin J Dermatolog. 2015; 2(2): 1040.
Anthonella B. Benitez Ojeda; Magda D. Mendez, “Diaper Dermatitis”, National Library of Medicine, Last Update: July 4, 2022,
Adelaide A. Hebert, A new therapeutic horizon in diaper dermatitis: Novel agents with novel action, Int J Womens Dermatol. 2021 Sep; 7(4): 466–470.